Blues, το είδος μουσικής που γεννήθηκε από σκλάβους!

Blues, το είδος μουσικής που γεννήθηκε από σκλάβους!

Στο Delta του Μισισιπή, γύρω στα τέλη του 1800, γεννήθηκε η μπλουζ. Υπάρχει μια μακρά και περίπλοκη μουσική ιστορία πίσω από αυτό το είδος. Η μπλουζ επηρεάστηκε έντονα από τις κοινωνικές αλλαγές του 19ου αιώνα και κατά τη διάρκεια του 20ού, το είδος συνέχισε να διαδίδεται. Εκ των άλλων, αποτέλεσε τα θεμέλια του rock’n’roll. Ήταν τόσο καθοριστική η επιρροή της μπλουζ, που είναι αδύνατο να φανταστούμε τη σύγχρονη μουσική χωρίς τη συμβολή της. Αρκούν και μόνο τα λόγια του John Lee Hooker: “The blues tells a story. Every line of the blues has a meaning.” [Η μπλουζ λέει μια ιστορία. Κάθε γραμμή  της έχει νόημα.], για να καταλάβει κανείς το μεγαλείο αυτού του είδους.

Ας κάνουμε λοιπόν μια περιήγηση στην ιστορία της μπλουζ.

Στις ρίζες της συναντάμε την σκλαβιά. Η μουσική αυτή αντανακλούσε τα βιώματα, την καθημερινότητα και τον πόνο των σκλάβων, ενώ ταυτόχρονα είχε σκοπό να τους “οπλίσει” με θάρρος και ελπίδα. Η μπλουζ επηρεάστηκε από τις μουσικές παραδόσεις που έφεραν οι Αφρικανοί σκλάβοι στην Αμερική.

Ουσιαστικά, βασίστηκε σε δύο είδη τραγουδιών: τα πνευματικά και τα τραγούδια εργασίας, τα οποία αναπτύχθηκαν κυρίως από αφρικανο-αμερικανούς δούλους.

Τα πνευματικά τραγούδια σχετίζονταν άμεσα με τη θρησκεία. Βασίστηκαν σε χριστιανικούς ύμνους και ψαλμούς, αλλά τα τραγούδια αυτά εκτελέστηκαν με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Οι αφρικανο-αμερικανικές κοινότητες προσέθεσαν πολυφωνία, κλήσεις και απαντήσεις και άλλες καινοτομίες σε αυτούς τους ύμνους. Χρησιμοποιώντας φωνητική αρμονία, αυτές οι εκκλησίες δημιούργησαν ένα μουσικό είδος που υπάρχει μέχρι και σήμερα, την λεγόμενη Gospel.

Τα τραγούδια εργασίας, χωρίς μουσική υπόκρουση, δημιουργήθηκαν από σκλάβους που δούλευαν στους αγρούς. Περιελάμβαναν επίσης μια κλήση-και-απάντηση, καθώς και ένα drumbeat. Φανταστείτε το σαν ένα μουσικό διάλογο ανάμεσα στους σκλάβους, υπό την συνοδεία τυμπάνων ή άλλων κρουστών.

Το “drumming”, ήχοι που προέρχονταν από κρουστά όργανα και δημιουργούσαν ρυθμό, ήταν μια εκλεπτυσμένη μορφή επικοινωνίας σε διάφορες αφρικανικές παραδόσεις. Οι σκλάβοι το χρησιμοποίησαν για να μεταδίδουν μηνύματα μεταξύ τους. Αργότερα απαγορεύτηκε η χρήση τυμπάνων (και γενικότερα κρουστών) ή τρομπετών.

Δυστυχώς, οι πρώτες μορφές της μπλουζ χάθηκαν μαζί με τους δημιουργούς, τους πρώτους σκλάβους και αγωνιστές, αφού εκείνη την εποχή, δυστυχώς, δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθεί καταγραφή/ηχογράφηση. Οι πρώτες καταγεγραμμένες μορφές της μπλουζ που έχουμε είναι από τη δεκαετία του 1920.

Ο Πατέρας του είδους.
Ο W.C. Handy βοήθησε στην διάδοση και στην μύηση του κοινού στη blues, καθώς το 1912 έκανε ευρέως γνωστό στον κόσμο το πρώτο μπλουζ τραγούδι εν ονόματι “Memphis Blues”. Ο Handy γνώρισε αρχικά το είδος σε ένα σιδηροδρομικό σταθμό του Μισισιπή το 1903. Ήταν μάρτυρας ενός πλανόδιου μουσικού που τραγουδούσε και έπαιζε την κιθάρα του χρησιμοποιώντας μια λεπίδα μαχαιριού για να δημιουργήσει έναν ήχο πιο λείο και μεταλλικό.

Οκτώ χρόνια μετά τη δημοσίευση του Handy, η Mamie Smith κατέγραψε το πρώτο φωνητικό τραγούδι “Crazy Blues”. Το “Crazy Blues” πούλησε πάνω από ένα εκατομμύριο αντίτυπα και κατάφερε να ανοίξει τους ορίζοντες των δισκογραφικών εταιριών, πείθοντάς τες για τις προοπτικές του είδους. Οι τραγουδίστριες Bessie Smith και Mia Rainey ακολούθησαν το παράδειγμά της.

Έπειτα, η blues άρχισε να διαδίδεται ολοένα και περισσότερο ενώ ταυτόχρονα άρχισε και να μετεξελίσσεται, αφού οι σκλάβοι άρχισαν να διασκορπίζονται προς τον βορά για να αποφύγουν την σκληρή νομοθεσία του Jim Crow στο νότο. Κάπου εκεί, το 1943, έκανε και την εμφάνισή του ο μουσικός Muddy Waters, προσθέτοντας κρουστά, μπάσο και φυσαρμόνικα για να γεμίσει το παρασκήνιο, δημιουργώντας ένα φρέσκο ήχο μπλουζ. Ο John Lee Hooker ήταν ένας ακόμη πασίγνωστος μπλουζ μουσικός που έκανε το ίδιο πράγμα.

Αν θέλετε να πάρετε μια γεύση από την original blues μουσική μπορείτε να ακούσετε τα παρακάτω 5 χαρακτηριστικά παραδείγματά της.

Memphis Blues – W.C. Handy

Crazy Blues – Mamie Smith

Pine Top Boogie – Pine Top Smith

Dust My Broom – Elmore James

Boogie Chillun – John Lee Hooker

Οι εποχές, οι κοινωνίες και οι συνθήκες μπορεί να άλλαξαν, αλλά η ανάγκη για μουσική στην καθημερινότητα και γενικότερα στη ζωή μας, παραμένει. Η μουσική πάντοτε θα αποτελεί “καταφύγιο” για τον άνθρωπο, είτε μιλάμε για μπλουζ είτε για οποιοδήποτε άλλο είδος.