Με αφορμή, προφανώς, το ξέσπασμα του κορονοίού COViD-19 στον κόσμο, που έχει αλλάξει εντελώς τις συνήθειες, την καθημερινότητα και τον τρόπο που σκεφτόμαστε πλέον, έκανα μια έρευνα για άλλες μεγάλες πανδημίες που έχουν πλήξει την ανθρωπότητα.
Μαύρος Θάνατος (1347-1351)
Μεταξύ του 1347 και του 1351, η βουβονικη πανώλη εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη, σκοτώνοντας περίπου 25 εκατομμύρια ανθρώπους. Τα επίπεδα του ευρωπαϊκού πληθυσμού χρειάστηκαν πάνω από 200 χρόνια για να επιστρέψουν στο επίπεδό τους από πριν από το 1347. Πιθανότατα σκότωσε μεγαλύτερο αριθμό στην Ασία, ειδικά στην Κίνα, όπου πιστεύεται ότι προέρχεται.
Άλλα αποτελέσματα της πανδημίας, γνωστά αργότερα ως “Μαύρος Θάνατος”, ήταν η αρχή της πτώσης της δουλείας, καθώς τόσοι πολλοί άνθρωποι είχαν πεθάνει που το επίπεδο διαβίωσης των επιζώντων στην πραγματικότητα αυξήθηκε. Οι εργαζόμενοι είχαν περισσότερες ευκαιρίες εργασίας και η κοινωνική κινητικότητα αυξήθηκε.
Πολιτιστικά, ο κατακλυσμός οδήγησε σε αύξηση του μυστικισμού, αφού τα κρούσματα ήταν τόσα πολλά και οδυνηρά προκαλώντας τη θρησκευτική κυριαρχία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Οι αντιδράσεις στην πανούκλα περιλάμβαναν επίσης μια αύξηση στη μισαλλοδοξία και αύξηση της προκατάληψης εναντίον μειονοτήτων της εποχής, συμπεριλαμβανομένων των Εβραίων και των Ρομά.
Ευλογιά ή Smallpox (15ος-17ος αιώνας)
Οι Ευρωπαίοι εισήγαγαν μια σειρά από νέες ασθένειες όταν έφτασαν για πρώτη φορά στην ήπειρο της Αμερικής το 1492. Ένα από αυτά ήταν η ευλογιά, μια μεταδοτική ασθένεια που σκοτώνει περίπου το 30% των μολυσμένων.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η ευλογιά “πήρε” τις ζωές περίπου 20 εκατομμυρίων ανθρώπων, κοντά στο 90% του πληθυσμού της Αμερικής. Η πανδημία βοήθησε τους Ευρωπαίους να αναπτύξουν τις αποικίες τους στις εκκενωμένες περιοχές, αλλάζοντας για πάντα την ιστορία της Αμερικής, τους ευρωπαίους κατακτητές τους και την παγκόσμια οικονομία.
Η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου του «Νέου Κόσμου», με τη μορφή αργύρου και χρυσού από τη Λατινική Αμερική, για παράδειγμα, οδήγησε σε μαζικό πληθωρισμό εντός της μακρινής Ισπανικής Αυτοκρατορίας.
Χολέρα (1817-1823)
Η πρώτη πανδημία χολέρας ξεκίνησε στο Jessore της Ινδίας και εξαπλώθηκε στο μεγαλύτερο μέρος της περιοχής και μετά σε γειτονικές περιοχές. Ήταν η πρώτη από τις 7 μεγάλες πανδημίες χολέρας που σκότωσαν εκατομμύρια ανθρώπους. Ένας Βρετανός γιατρός, ο John Snow ήξερε μερικά πράγματα για το πώς να αποτρέψει την εξάπλωση, έτσι το 1854 προκάλεσε ένα τεχνητό-ελεγχόμενο ξέσπασμα απομονώνοντας την πηγή του σε μια συγκεκριμένη αντλία νερού στο Soho του Λονδίνου.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτήρισε τη χολέρα «την ξεχασμένη πανδημία» και είπε ότι η έβδομη επιδημία της, η οποία ξεκίνησε το 1961, συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Χολέρα προσβάλλει 1,3 εκατομμύρια έως 4 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, με ετήσιο θάνατο από 21.000 έως 143.000.
Καθώς η χολέρα προκαλείται από την κατάποση τροφής ή νερού μολυσμένου από ορισμένα βακτήρια, βλάπτει συντριπτικά τις χώρες που πάσχουν από την ακραία ανισότητα του πλούτου και την έλλειψη κοινωνικής ανάπτυξης. Η Χολέρα συνεχίζει να αλλάζει τον κόσμο βλάπτοντας τα μέρη που είναι λιγότερο ικανά να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, ενώ οι πλουσιότερες χώρες απλώς ανησυχούν γι ‘αυτό.
Η Ισπανική γρίπη ή Spanish flu – Η1Ν1 (1918-1919)
Η ισπανική γρίπη, επίσης γνωστή ως πανδημία γρίπης του 1918, ήταν ένα ξέσπασμα ενός ιού H1N1 που μόλυνε περίπου 500 εκατομμύρια ανθρώπους ή το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού, στις αρχές του 21ου αιώνα. Η πανδημία ήταν υπεύθυνη για το θάνατο περισσότερων από 50 εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως.
Τη στιγμή της επιδημίας, ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος έφτασε στο τέλος του και οι αρχές δημόσιας υγείας δεν είχαν καθόλου ή ελάχιστα διαθέσιμα μέσα για την αντιμετώπιση των ιογενών πανδημιών, τα οποία συνέβαλαν στον μεγάλο τελικό του αντίκτυπο.
Στα επόμενα χρόνια, η έρευνα για την κατανόηση του πώς συνέβη η πανδημία και πώς θα μπορούσε να προληφθεί οδήγησε σε βελτιώσεις στη δημόσια υγεία και βοήθησε στη μείωση του αντίκτυπου παρόμοιων εκδηλώσεων ιών που μοιάζουν με γρίπη.
HIV/ AIDS (1981-σήμερα)
Τα πρώτα γνωστά κρούσματα HIV / AIDS αναφέρθηκαν το 1981, αλλά η ασθένεια συνεχίζει να μολύνει ανθρώπους ακόμη και σήμερα. Από το 1981, 75 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν τον ιό HIV και περίπου 32 εκατομμύρια έχουν πεθάνει ως αποτέλεσμα. Ως σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια για την οποία δεν υπάρχει θεραπεία, το HIV / AIDS είναι μια επίμονη επιδημία που συνεχίζει να επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο. Παρά την έλλειψη θεραπείας για το AIDS, τα αντιρετροϊκά φάρμακα μπορούν να ελέγξουν και να βοηθήσουν στην καταστολή του ιού HIV και να επιβραδύνουν δραματικά την πρόοδό του, επιτρέποντας σε κάποιον που έχει μολυνθεί να επεκτείνει τη διάρκεια ζωής του.
Ο σούπερ σταρ του μπάσκετ Magic Johnson έγραψε ιστορία όταν αποσύρθηκε από το NBA το 1991 και έγινε η πιο ξακουστή περίπτωση που δημοσιοποίησε τη διάγνωση του HIV εκείνη την εποχή.
Η αρνητική επίδραση του HIV / AIDS στην παγκόσμια οικονομία εξακολουθεί να μελετάται, ιδίως στην Αφρική, την ήπειρο που έχει το μεγαλύτερο ποσοστό κρουσμάτων HIV / AIDS. Στη δεκαετία του 1980 και του ’90, η παγκόσμια κοινότητα LGBTQ έκανε πια αισθητή την παρουσία της στον κόσμο, λόγω του δυσανάλογου αντίκτυπου του HIV / AIDS στα μέλη του. Μία από τις πρώτες ταινίες που αφορούσαν το HIV / AIDS και την ομοφοβία ήταν η βραβευμένη “Φιλαδέλφεια”, που κυκλοφόρησε το 1993.
SARS (2002-2003)
Κι όμως ένας ακόμη κορονοίός έχει χτυπήσει ξανά στο παρελθόν. Ο SARS, ή σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο, είναι μια ασθένεια που προκαλείται από έναν από τους 7 κοροναϊούς που μπορούν να μολύνουν τον άνθρωπο. Το 2003, ένα ξέσπασμα που προήλθε από την επαρχία Γκουανγκντόνγκ της Κίνας έγινε παγκόσμια πανδημία καθώς εξαπλώθηκε γρήγορα σε συνολικά 26 χώρες, μολύνοντας πάνω από 8.000 άτομα και σκοτώνοντας 774 από αυτούς.
Επιστήμονες που μελετούν το νέο κοροναϊό του 2020 διαπίστωσαν ότι το γενετικό του παρουσιαστικό είναι 86,9% όμοιο με τον ιό SARS και σήμερα πραγματοποιούνται δοκιμές για να δουν αν οι κυβερνήσεις και τα συστήματα υγείας μπορούν να επαναλάβουν με επιτυχία οποιαδήποτε από τις διαδικασίες περιορισμού από το 2003.
Ιός H1N1 ή Swine Flu (2009 – 2010)
Μια νέα μορφή του ιού της γρίπης εμφανίστηκε το 2009, μολύνοντας περίπου 60,8 εκατομμύρια ανθρώπους στις ΗΠΑ, με παγκόσμιους θανάτους από 151.700 έως 575.400. Ονομάζεται «γρίπη των χοίρων» επειδή φαίνεται να μεταδίδεται από χοίρους σε ανθρώπους. Ο H1N1 διέφερε από τα τυπικά κρούσματα γρίπης στο ότι το 80% των θανάτων που σχετίζονται με τον ιό εμφανίστηκαν σε άτομα ηλικίας κάτω των 65 ετών. Συνήθως, το 70% έως 90% των θανάτων από εστίες γρίπης εμφανίζονται σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών.
Ο H1N1 απέδειξε πόσο γρήγορα μπορεί να εξαπλωθεί μια ιογενής πανδημία τον 21ο αιώνα, υποδεικνύοντας ότι θα χρειαστούν πρόσθετες προετοιμασίες για να ανταποκριθεί ταχύτερα η παγκόσμια κοινότητα στο μέλλον. Μία σημαντική κληρονομιά της γρίπης των χοίρων είναι ο τρόπος με τον οποίο έφερε στο φως τα αδύναμα σημεία προηγμένων συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης πολλών χωρών σε μια ταχέως κινούμενη γρίπη με τη ελπίδα να διορθωθούν και να βελτιωθούν.
Ευελπιστούμε όλη αυτή η κατάσταση να αποτελέσει σύντομα παρελθόν με όσο το δυνατόν λιγότερα θύματα γίνεται και ότι όλες αυτές οι τεράστιες πανδημίες του παρελθόντος να μας έχουν δώσει αρκετά μαθήματα για τους τρόπους, διαχείρισης, περιορισμού και εξάλιψης του κορονοϊού και οποιασδήποτε άλλης απειλής.
Μακάρι αυτός ο φαύλος κύκλος να σταματήσει!
