Η πολιτική στροφή του Mikeius

Η πολιτική στροφή του Mikeius

Πρόσφατα, ο Mikeius έβγαλε ένα βίντεο με τίτλο: «Ο ευγενής άγριος και η βία της αναρχίας». Σε αυτό το βίντεο, το οποίο συζητήθηκε άπειρα και προκάλεσε μαζικούς αντίλογους, επιχειρεί να μπλέξει τις πολιτικές του αντιλήψεις με την επιστήμη. Να αποδείξει με άλλα λόγια ότι ο ακραιφνής θαυμασμός του στη φιλελεύθερη οπτική των πραγμάτων και τον καπιταλισμό καθώς και η ταυτόχρονη απέχθειά του για τις κομμουνιστικές αντιλήψεις, τεκμηριώνονται με επιστημονικούς και κατά συνέπεια με αντικειμενικούς όρους.

Πρόκειται φυσικά, για μια προσπάθεια εξ’ ορισμού μπακαλίστικη. Μια τέτοιου τύπου προσπάθεια δεν έχει να κάνει με το πολιτικό επίπεδο του εκάστοτε φορέα της – του Mikeius στην προκειμένη περίπτωση. Είναι μια προσπάθεια ανορθολογική εξαιτίας της ίδιας της μεθοδολογίας της.

Τι κάνει ακριβώς ο Mikeius λοιπόν σε αυτό το περίφημο επεισόδιο; Επιχειρεί, παραθέτοντας στοιχεία αναφορικά με τη χρήση βίας κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, να μας πείσει πως ο άνθρωπος είναι «από τη φύση του» ένα ον που είναι καταδικασμένο να ασκεί βία στους όμοιούς του. Άρα η μετάβαση σε ένα σύστημα δομικά παρεμβατικό πάνω στην ανθρώπινη καθημερινότητα, όπως ο καπιταλισμός, είναι αναγκαιότητα για την ίδια την επιβίωσή του. Χωρίς θεσμοθετημένη και στιβαρή εξουσία, με άλλα λόγια, οι άνθρωποι θα είχαν αλληλοεξολοθρευτεί, κατά την θεωρία του Mikeius.

Μάλιστα, στο συγκεκριμένο βίντεο ο Mikeius συγκρίνει το ποσοστό βίας που ασκήθηκε κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα (εκείνου που σημαδεύτηκε από δυο Παγκόσμιους Πολέμους, από το Ολοκαύτωμα και από άπειρες διακρατικές και εμφύλιες πολεμικές συρράξεις) με τα ποσοστά βίας που ασκούνταν στις προκαπιταλιστικές κοινωνίες. Και, σε μια προσπάθειά του να αντιταχθεί στις κριτικές φωνές απέναντι στον καπιταλισμό, παραθέτει αριθμούς που τεκμηριώνουν ότι η βία του 20ου αιώνα είναι ελάχιστη μπροστά στην προκαπιταλιστική βία. Άρα, «μιλώντας με στατιστικά και αριθμούς», ο καπιταλισμός είναι το καλό σύστημα.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από τα βασικά: τα επιχειρήματα του Mikeius ορίζονται ως επιχειρήματα της πλάκας και μόνο από τη στιγμή που αυτός βάζει στην ίδια πρόταση την έννοια της «φυσικής κατάστασης του ανθρώπου» με αυτή των «ηθικών αξιών του». Ακριβώς και μόνο μέσω της παραδοχής ότι θέλει να μελετήσει τις «ηθικές αξίες» των πρωτόγονων ανθρώπων, υποπίπτει σε μια μεγάλη αντίφαση ταυτίζοντάς τις με την «φυσική κατάσταση του ανθρώπου». Και αυτό διότι δεν υπάρχει «φυσική ηθική».

Η ίδια η έννοια της ηθικής είναι ένα ανθρώπινο κατασκεύασμα, καθορισμένο από την κοινωνική συναναστροφή και τους νόμους που διέπουν μια οργανωμένη κοινωνία (προωθημένη σε τεχνολογικό επίπεδο ή μη, δεν έχει σημασία) σε μια δεδομένη χρονική συγκυρία. Ακριβώς επειδή ο Mikeius λοιπόν θέλει να μελετήσει την ηθική των ανθρώπων κατά τις διαφορετικές περιόδους ανθρώπινης εξέλιξης, το αληθινό μέλημά του είναι να διακρίνει αν υπάρχει μια «φυσική ηθική» και μια «μη φυσική ηθική». Με απλά λόγια, αυτό που επιχειρεί να κάνει είναι εξ’ αντικειμένου άκυρο.


Κλείνοντας το βίντεο, ο Mikeius επιχειρηματολογεί λέγοντας ότι, ποσοστιαία, ήταν πιο πιθανό να πεθάνει ένας άνθρωπος σε οποιαδήποτε άλλη περίοδο της (προϊστορικής) ανθρωπότητας από ό,τι σήμερα. Για να το αποδείξει αυτό μας παρουσιάζει ένα γράφημα στο οποίο ισχυρίζεται ότι βλέπουμε τις απώλειες πολέμου ως ποσοστό του πληθυσμού. Εξετάζοντας όμως προσεκτικά το γράφημα παρατηρούμε μια σειρά από προβλήματα.

Αρχικά δεν παρατίθεται η πηγή του γραφήματος, πράγμα εξαρχής λάθος για μια εκπομπή που ενδιαφέρεται για την επιστημονική μέθοδο. Το γράφημα προέρχεται από την ιστοσελίδα ourworldindata.org και, σε αντίθεση με τον ισχυρισμό του Mikeius, δεν μας δείχνει απώλειες πολέμου αλλά το ποσοστό βίαιων θανάτων, χωρίς απαραίτητα να σχετίζονται με τον πόλεμο. Το δεύτερο ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι το γράφημα έχει βασιστεί σε μεγάλο βαθμό στο βιβλίο του Azar Gat, War in Human Civilization. Ο Gat είναι γνωστός για τις ακραίες θέσεις του σχετικά με το ζήτημα της αναγκαιότητας του πολέμου στην ανθρώπινη ύπαρξη αλλά και για την άποψή του ότι η βιομηχανική επανάσταση είναι αυτή που έφερε την ειρήνη στον κόσμο. Του έχει ασκηθεί έντονη κριτική από την ιστορική επιστημονική κοινότητα και σίγουρα οι θέσεις του δεν μπορούν να χαρακτηριστούν αντικειμενικές.

Αν ήταν λιγάκι έξυπνος ο Mikeius θα ήξερε πως η συλλογιστική του είναι αντιθετική της προόδου που υποτίθεται πως υπερασπίζεται και πολύ πιο κοντά στην (αντεπιστημονική) κατάσταση της στασιμότητας. Ναι, ο geek με την επιστήμη Mikeius εκφράζει, στην πραγματικότητα, βαθιά αντεπιστημονικές σκέψεις.

Αλλά εντάξει, μιλάμε για τον Mikeius, τον τύπο που κάποτε φώναζε «στα τρένα» κάνοντας αστειάκια με το ολοκαύτωμα: ποιος σοβαρός άνθρωπος θα μπορούσε να περιμένει από αυτόν ορθολογική μορφή σκέψης; Το βασικό πρόβλημα με την πάρτη του είναι πως επιχειρεί από το χαμηλό (και ρατσιστικό) επίπεδο αστείων να προχωρήσει στη θεωρητικοποίηση επικίνδυνων αντιλήψεων. Ας μείνει στα εφηβικά αστεία, θα τον συμβουλεύαμε. Είναι κρίμα  να ξεπλένει την πολιτική βαρβαρότητα με πιο σοβαρούς όρους.

Comments

No comments yet. Why don’t you start the discussion?

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *