Θανατική ποινή: Είναι όντως λύση;

Θανατική ποινή: Είναι όντως λύση;


Ορμώμενος απο την παγκόσμια ημέρα κατά της θανατικής ποινής, 10 Οκτωβρίου, αποφάσισα να μοιραστώ μαζί σας την άποψη μου και τους προβληματισμούς μου επί αυτού του αμφιλεγόμενου θέματος.

Πρόκειται για την ποινή που επιβάλλεται σε έναν εγκληματία από τις αρχές ενός κράτους και έχει να κάνει με την αφαίρεση της ζωής του. Είναι η αυστηρότερη ποινή που μπορεί να επιβληθεί και πολλές φορές μπορεί να την ακούσουμε και ως «η εσχάτη των ποινών».

Τα εγκλήματα που τιμωρούνται με θάνατο συνήθως περιλαμβάνουν σοβαρά αδικήματα όπως δολοφονία, μαζική δολοφονία, περιπτώσεις βιασμού, κακοποίηση παιδιών, σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, ληστεία, απαγωγή, τρομοκρατία, κατασκοπεία, αδικήματα κατά του κράτους (όπως απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης), πειρατεία, αεροπειρατεία, διακίνηση ναρκωτικών, εμπορία και κατοχή ναρκωτικών, εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας – γενοκτονία.

Οι πρώτοι νόμοι για τη θανατική ποινή χρονολογούνται από τον 18ο αιώνα π.Χ. στον Κώδικα του Βασιλιά Χαμουράμπι της Βαβυλώνας, εισαγάγοντας την τιμωρία δια θανατικής ποινής για 25 διαφορετικά εγκλήματα (π.χ. για αρχαιοκαπηλία, κλοπή περιουσίας του παλατιού, εξέγερση και απόδραση σκλάβων, ενώ ειρωνία αποτελεί το γεγονός ότι η δολοφονία δεν ηταν ένα εξ αυτών). Η θανατική ποινή ήταν επίσης μέρος του Κώδικα Χετίτη του 14ου αιώνα π.Χ., του Δρακόνιο Κώδικα της Αθήνας του 7ου αιώνα π.Χ., που έκανε το θάνατο τη μοναδική τιμωρία για όλα τα εγκλήματα, καθως και στον Ρωμαϊκό Νόμο του Πέμπτου αιώνα π.Χ. Οι θανατικές ποινές εκτελούνταν με μέσα όπως η σταύρωση, ο πνιγμός, ο ξυλοδαρμός και λιθοβολισμόςμέχρι το θάνατο, δια πυρός και αποκεφαλισμού.

Αυτήν τη στιγμή, 106 χώρες, (περισσότερες από τις μισές στον κόσμο) έχουν καταργήσει επίσημα τη θανατική ποινή, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, που παρήγαγε η Διεθνής Αμνηστία στα τέλη του 2018. Αριθμός πολύ ικανοποιητικός εάν σκεφτεί κανείς ότι πριν από 40 χρόνια, το 1977, μόνο 16 έθνη είχαν καταργήσει επίσημα τη θανατική ποινή.

Στην Ελλάδα, η θανατική ποινή καταργήθηκε τον Δεκέμβριο του 1993 από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου.

Τα εξής ερώτηματα προκύπτουν: “Είναι σωστή ηθικά η θανατική ποινή;”, “Έχει θέση στις σύγχρονες κοινωνίες;”, “Αποδίδεται δικαιοσύνη;”, κ.ο.κ. Πρόκειται για  αμφιλεγόμενα ζητήματα που ταλανίζουν κυβερνήσεις, έθνη και γενικότερα την ανθρωπότητα.

Κατά τη γνώμη μου κάθε άνθρωπος έχει αναφαίρετο δικαίωμα στη ζωή, ακόμη και εκείνος που διέπραξε φόνο. Η καταδίκη ενός ατόμου σε θάνατο και η εκτέλεση του παραβιάζει αυτό το δικαίωμα. Όμως θα αναρωτηθεί κανείς: αξίζει να ζει ένας κατά συρροή δολοφόνος που έχει αφαιρέσει αθώες ζωές ή ένας παιδεραστής; Το να “ξεπληρώνεις” το θάνατο με θάνατο δεν μας κάνει και εμάς τους ίδιους δολοφόνους τελικά; Γενικότερα θεωρώ πως το “οφθαλμός αντί οφθαλμού” και το θέμα της εκδίκησης, αποτελούν μεθόδους του μεσαίωνα και δεν νομίζω ότι θα πρέπει να έχουν θέση στις σύγχρονες κοινωνίες.

Το πιο σύνηθες και πιο εύστοχο επιχείρημα κατά της θανατικής ποινής είναι ότι αργά ή γρήγορα, αθώοι άνθρωποι θα σκοτωθούν, λόγω λαθών ή ελαττωμάτων στο δικαστικό σύστημα. Οι μάρτυρες, (όπου αποτελούν μέρος της διαδικασίας), οι εισαγγελείς και οι ένορκοι μπορούν όλοι να κάνουν λάθη. Όταν αυτό συνδυάζεται με ατέλειες στο σύστημα, είναι αναπόφευκτο να καταδικάζονται αθώοι άνθρωποι για εγκλήματα που δεν έχουν διαπράξει ή ακόμα και επειδή οι πραγματικοί ένοχοι εύστοχα στοχοποίησαν έναν αθώο και εύστοχα σκηνοθέτησαν το έγκλημα. Όπου χρησιμοποιείται η θανατική ποινή, τέτοια λάθη δεν μπορούν να διορθωθούν.

Επίσης, σε αρκετές χώρες υπάρχουν περιπτώσεις διαφθοράς του δικαστικού συστήματος ακόμη και με τη συναίνεση της εκάστοτε κυβερνήσεως. Αποτέλεσμα αυτού, άτομα/ομάδες αντίπαλων ιδεολογιών από αυτές της κυβέρνησης να στοχοποιούνται και να καταδικάζονται σε θάνατο (ακόμη και παιδιά, άτομα δηλαδή κάτω των 18, σύμφωνα με στοιχεία της διεθνούς αμνηστίας), ενέργειες υποκινούμενες πάντα από το συμφέρον.

Κυρίως σε περιπτώσεις δολοφονιών, στα συγγενή άτομα του θύματος, ειναι λογικό να δημιουργηθεί η ανάγκη της εκδίκησης (και πολλές φορές ακόμη και εκδίκησης έξω απο τα πλαίσια του δικαστικού συστήματος), οπότε η λύση της θανατικής ποινής ενδεχομένως να έφερνε την κάθαρση σε αυτά τα άτομα. Κατανοώ απόλυτα τον παρορμητισμό αυτών των ανθρώπων που τους κάνει να διψούν για εκδίκηση, όμως προσωπικά θεωρώ πως κάτι τέτοιο θα πρέπει να αντιβαίνει την ανθρώπινη ηθική. Η απόφαση για την αφαίρεση της ζωής ενός ανθρώπου ξεπερνά τη δύναμη οποιουδήποτε δικαστικού οργάνου και παραπέμπει σε κάτι υπεράνθρωπο και απάνθρωπο.

Ένα ακόμη πρόβλημα με την συγκεκριμένη ποινή που μου έρχεται στο μυαλό είναι σε ότι αφορά το άτομο του οποίου του αναθέτουν τη διαδικασία της εκτέλεσης. Είτε είναι αυτός που θα τραβήξει τη σκανδάλη, είτε αυτός που θα χορηγήσει το δηλητήριο, είτε αυτός που θα πατήσει το κουμπί, κλπ. Εν τέλει ο ίδιος μπαίνει στον ίδιο ρόλο (μπορεί όχι για τους ίδιους λόγους) με το ίδιο αποτέλεσμα. Βάφει και αυτός τα χέρια του με αίμα. Νομίζω είναι ένα ακόμη σημείο όπου φαίνεται ότι η βία και ο θάνατος είναι αέναα και θα φέρνουν πάντα ίδια αποτελέσματα.

Κατανοώ πως σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να φαντάζει ως η μόνη οδός για δικαιοσύνη και λύτρωση, αλλά πιστεύω με το να δικαστεί κάποιος, να κριθεί ένοχος και να τιμωρηθεί με πραγματικά ισόβια (όχι οπως στην Ελλάδα), δίχως “παραθυράκια” και ελαφρυντικά, είναι μια πολύ βαριά τιμωρία. Θα μπορούσε η κοινωνία και το δικαστικό σύστημα να κάνει τον ένοχο να “ξεπληρώσει” έστω σε έναν βαθμό το ανεπανόρθωτο κακό που έκανε, με τον να τον κάνει να προσφέρει καθημερινά στην κοινωνία και στους συμπολίτες του, είτε με συνεισφορά στην δημόσια καθαριότητα, είτε σε μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, είτε με παροχή υποστήριξης σε ομάδες ανθρώπων που έχουν ανάγκη, κ.ο.κ.

Καμία χαμένη ή βασανισμένη ζωή δεν επανέρχεται με τον θάνατο.

Comments

No comments yet. Why don’t you start the discussion?

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *