«Ενας βιομήχανος χαλβά βρίσκεται δολοφονημένος στην έπαυλή του. Πέντε ύποπτοι, μηδέν αποδεικτικά στοιχεία. Ίντριγκες, πάθη, μίση, δολοπλοκίες και κάθε μέρα έρχονται στο φως νέα στοιχεία που περιπλέκουν την υπόθεση. Θα καταφέρει ο αστυνόμος Μπέκρας να βρει τον δολοφόνο;»
Η ταινία του Μάρκου Σεφερλή είναι απλά η αφορμή για ένα άρθρο που ήθελα καιρό να γράψω για τον εν λόγω ηθοποιό – σεναριογράφο κτλ που όπως φαίνεται και από την απήχηση της ταινίας, αποτελεί σταρ στα ελληνικά δρώμενα.
Οι αριθμοί των εισιτηρίων είναι πραγματικά εντυπωσιακοί. Πλήθος κόσμου βρέθηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες για να παρακολουθήσει την ταινία του Μάρκου Σεφερλή. Ναι σωστά διαβάσατε, ο Μάρκος Σεφερλής “πουλάει” και μάλιστα πολύ. Προφανώς δεν πέφτουμε από τα σύννεφα άλλωστε είναι γνωστό πως το Δελφινάριο κάθε καλοκαίρι είναι γεμάτο στις παραστάσεις του. Τι ακριβώς όμως είναι αυτό που ωθεί τους θεατές να κατακλύζουν τις αίθουσες και τα θέατρα για να απολαύσουν το “χιούμορ” που προσφέρει ο Σεφερλής;
Αρχικά ας εντρυφήσουμε λίγο στο εν λόγω χιούμορ. Μια παράσταση να έχεις δει, αρκεί για να μπορέσεις να το περιγράψεις και να το αναλύσεις. Άλλωστε έχει δηλώσει και ο ίδιος πως δεν ενδιαφέρεται να αλλάξει το στυλ του, και πολύ καλά κάνει προφανώς, αφού βλέπει το κοινό του να αυξάνεται ή να μένει σταθερό, στη χειρότερη.
Τι περιλαμβάνει μια παράσταση του Σεφερλή;
– Τα κλασικά σκετσάκια με Μάρκο Σεφερλή σε διάφορους ρόλους και δίπλα του Γιάννη Καπετάνιο στο ρόλο του “Γιάννη Καπετάνιου” να κερδίζει ή να τρώει τούμπες. Εναλλακτικά ή ταυτόχρονα τη γυναίκα του Έλενα Τσαβαλιά ημίγυμνη και διάφορους άλλους κομπάρσους που είτε είναι κοντοί είτε έχουν παραπάνω κιλά είτε κάνουν τους ξένους με “αστεία” προφορά.
– Περνώντας στο περιεχόμενο των διαλόγων, τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα. Σεξιστικά και ρατσιστικά αστεία, ο ξένος είναι συνήθως κλέφτης, ο χοντρός και ο νάνος είναι χοντρός και νάνος άρα αστείοι από μόνοι τους κατά το “Κατά Μάρκον ευαγέλιον” και πλέον έχουμε και μια πόλη ανησυχητική προσθήκη. Σκηνές που αφορούν εθνικά θέματα στα οποία ακούγονται εθνικιστικά παραληρήματα και πατριδολαγνικές κορώνες. Οι Έλληνες παρουσιάζονται ως ανώτεροι που είχαν πολιτισμό όταν οι άλλοι κρεμόντουσαν από τα δέντρα κτλ.
Γιατί “πουλάει” ο Σεφερλής;
Πουλάει γιατί ακριβώς πουλάει φθηνό χιούμορ το οποίο δεν απαιτεί σκέψη και κριτική ικανότητα από το θεατή. Κάποιος θα έλεγε πως στην Ελλάδα της κρίσης είναι λογικό κάποιος να επιζητά τη διασκέδαση και όχι τη ψυχαγωγία. Λογική σκέψη που ίσως ισχύει σε ένα βαθμό αλλά ο Σεφερλής γέμιζε τα θέατρα με το ίδιο “έργο” κάθε χρόνο και πριν την κρίση. Στην ουσία, όλες οι παραστάσεις του είναι ίδιες μεταξύ τους με το ίδιο κακόγουστο και κακοπροαίρετο σενάριο στο οποίο απλά αλλάζουν πρόσωπα και καταστάσεις (εντάξει πρόσωπα δεν αλλάζουν οι ίδιοι παίζουν).
Ήρθε η ώρα να αποδεχθούμε ότι αυτό το είδος διασκέδασης αρέσει σε μεγάλο μέρος των Ελλήνων και μάλιστα κάθε ηλικίας. Τους αρέσουν τα φθηνά αστεία για την εξωτερική εμφάνιση του άλλου, οι τούμπες και τα γλιστρήματα (λες και είμαστε στη
δεκαετία του 1920), οι αναφορές στα εθνικά θέματα και την ανωτερότητα των Ελλήνων (που συγκεντρώνουν σωρεία χειροκροτημάτων).
Γιατί με ενοχλεί αυτή η κατάσταση;
Αρχικά οφείλω να παραδεχτώ πως ο Μάρκος Σεφερλής είναι άκρως επιτυχημένος και πανέξυπνος άνθρωπος. Έχει καταλάβει τι αρέσει στο κοινό και του το σερβίρει κάθε χρόνο, με την επιτυχία να θεωρείται δεδομένη.
Αυτό που με ανησυχεί είναι τι αποκομίζει από την παράσταση ένας θεατής της και ειδικότερα ένα μικρό παιδί, καθώς μεγάλο μέρος του κοινού του αποτελείται από παιδιά. Γελάει με αστεία που αναφέρονται στην εξωτερική εμφάνιση των άλλων. Πως θα αντιδράσει αυτό το παιδί στο σχολείο απέναντι στον υπέρβαρο ή κοντό ή με οποιοδήποτε τρόπο διαφορετικό συμμαθητή του; Πως θα αντιμετωπίσει έναν ομοφυλόφιλο όταν έχει δει τη μητέρα του στο θέατρο να γελάει με χαρακτήρες επειδή απλώς είναι γκέι και ξεφτυλίζονται από το Σεφερλή; Πως θα φερθεί στον αλλοδαπό όταν του έχει πασάρει κάποιος πως είναι κλέφτες, μιλάνε αστεία και τους κοροϊδεύουμε και είμαστε ανώτεροι των καθώς είχαμε πολιτισμό το 2000 π.Χ .
Φυσικά δε λέω πως κάθε παράσταση ή οποιαδήποτε μορφή τέχνης οφείλει να σου περνάει “βαριά” μηνύματα. Όταν όμως μέσα από αυτή ευνοούνται ρατσιστικές και σεξιστικές διακρίσεις, τότε ναι υπάρχει πρόβλημα και μάλιστα μεγάλο. Γνωρίζω ότι ο Σεφερλής θα συνεχίσει να πουλάει με τις έξυπνες ατάκες και τα εύπεπτα αστειάκια του. Το θέμα είναι αν κάποιος έχει τις άμυνες να αντισταθεί σε αυτό που περνάει υποσυνείδητα μέσα από τις παραστάσεις του. Πολύ φοβάμαι πως η απάντηση είναι αρνητική.
